اقتصاد مقاومتی و تجلی افق ماحصل باروری های چند لایه آن پدیده ناشناخته و تازه شناسه است و تجربه جمهوری اسلامی ایران اولین تجربه در بین کشورهای دنیاست. این نوع اقتصاد که گفته شده در هیچ متن، تجربه و تئوری جهانی اقتصاد ردپایی ندارد و توسط برخی کارشناسان به نوعی این موضوع مطرح شده، حال کشورمان با رودررویی قاطعانه با تحریم های بیگانگان، اقتصاد مقاومتی را به منصه ظهوری بی سابقه گذارده است.

پدیده اقتصاد مقاومتی مثل هر پدیده بی نظیر نیاز به معرفی، معنا، کاربرد و فرایندشناسی دارد.

«دکتر محمد خوش چهره» استاد اقتصاد دانشگاه تهران در این باره چنین گفته است: «... اقتصاد مقاومتی یعنی حوزه های فشار و متعاقباً تلاش برای کنترل و بی اثر کردن و در شرایط آرمانی تبدیل چنین فشارهایی به فرصت که قطعاً ورود به مشارکت همگانی و اعمال مدیریت ها، عقلایی و مدبرانه، پیش شرط و الزام چنین موضوعی است. اقتصاد مقاومتی کاهش وابستگی ها و تاکید روی مزیت های تولید و تلاش برای خود اتکایی است.»  

اثر 30سال تحریم آمریکا؛ اقتصاد مقاومتی

«اقتصاد ایران با گذشت 30سال از تحریم های آمریکا مقاوم و واکسینه شده و به یک اقتصاد مقاومتی تبدیل شده است و امروز تحریم های بزرگ نیز اثر ندارند.»

«دکتر فرهاد رهبر» رئیس دانشگاه تهران با این بیان و اشاره به تاریخچه تحریم های آمریکا علیه ایران از کارتر تا اوباما، تصریح کرده است :« گرچه تحریم های اقتصادی هزینه معاملات و تجارت خارجی را افزایش می دهند اما هرگز مانع جدی برای حرکت های اقتصادی نبوده است. یک اثر جدی که این تحریم ها داشت، ایران در مقابل چنین حرکت های تحریمی اقتصاد خود را واکسینه کرد و امروز شاهد تحریم های گسترده از سوی کشورهای هم پیمان آمریکا علیه ایران هستیم. اما نتیجه سه دهه تحریم علیه جمهوری اسلامی این است که اقتصاد ایران راه مقابله با تحریم را تجربه کرده است و هم این راه ها را آموخته و هم به خوبی خودش را در مقابل شرایط تحریمی مقاوم کرده است. این اقتصاددان پیشتر با بیان این که امروز شاهد بی اثری تحریم های گسترده علیه ایران هستیم و دلیل آن رفتارهای ناشایسته آمریکاست که پس از پیروزی انقلاب علیه ایران اعمال شده، افزوده است: «خود سیاستمداران و استراتژیست های آمریکا و هم پیمانان آن ها در بسیاری از موارد اعتراف کرده اند که تحریم ها علیه ایران اثر نداشته و باید درصدد اتخاذ سیاست های جدیدی باشند تا بتوانند خواسته های خود را به ایران تحمیل کنند.»

همه ما کسانی را دیده‌ایم که تا پول کمی به دست می‌آورند آن را برای خرید لباس و کفش و تلفن همراه و... هزینه می‌کنند و پس‌انداز و سرمایه گذاری هیچ جایی در معادلاتشان ندارد. همین آدم‌ها به جایی می‌رسند که حتی وقتی پول اضافی ندارند هم به فکر خریدن چیزهایی هستند که واقعا به آن‌ها نیاز ندارند. وقتی این تفکر بر تعداد زیادی از مردم یک جامعه حاکم شود تبدیل به فرهنگی می‌شود که جامعه‌شناسان و اقتصاد دانان به آن فرهنگ مصرف گرایی می‌گویند.

آفت غلبه کردن این فرهنگ بر طرز فکر مردم این است که آن‌ها نیازهای کاذبشان را نیازهایی واقعی می‌پندارند و سعی می‌کنند هرطور شده آن‌ها را رفع کنند. وقتی اوضاع بد‌تر می‌شود که جامعه‌ای به این آفت دچار شود که تازه می‌خواهد پا در عرصه توسعه یافتگی بگذارد و اولین گام‌های پیشرفت را بردارد در حالیکه مردم که بزرگ‌ترین سرمایه گذاران آن جامعه هستند بیشتر به فکر تهیه اقلام مصرفی و بی‌دوام هستند تا سرمایه گذاری برای تولید و توسعه. البته زمان زیادی نیست که شاهد رواج این فرهنگ در کشورمان هستیم وهنوز پدر بزرگ‌ها و مادر بزرگ‌هایی که تا به چیزی نیاز نداشتند اقدام به خریدنش نمی‌کردند بین ما هستند. کسانی که متعلق به زمانی هستند که چندین جفت کفش و کیف و چند مدل ماشین و تلفن همراه داشتن ارزش محسوب نمی‌شد. حتی از نظر مسائل مالی هم مردم سال‌های گذشته ایران فرهنگ مصرفی نداشته‌اند و به سرمایه اشخاص و پولی که در گردش داشته‌اند بیشتر از خانه و باغ و لباسش توجه می‌کردند.

مصرف گرایی وفرهنگ

وقتی مصرف گرایی و خرید کردن شد فرهنگ غالب بر یک جامعه، کم کم مسائل فرهنگی و اجتماعی به دست فراموشی سپرده می‌شود. زیرا با توجه به محدود بودن منابع تهیه اقلام لوکس نسبت به اقلام فرهنگی اولویت پیدا می‌کنند و مسائل فرهنگی از سبد خرید خانوار حذف می‌شوند. در واقع اولین چیزی که قربانی مصرف گرایی می‌شود نیازهای فرهنگی افراد جامعه است. دیگر کسی پولی بابت دیدن یک فیلم یا خواندن یک کتاب کنار نمی‌گذارد و به این ترتیب پایه‌های فرهنگ و هنر در جامعه سست می‌شوند.